Tag: teatr

Okazuje się, że widzowie najbardziej śmieją się na farsie wtedy, kiedy aktorzy na scenie „się gotują”. Po latach doświadczeń z farsą, komedią, staje się więc jasne, że każda scena powinna choć raz „się zagotować” (trzeba, aby reżyser przewidział to już w fazie prób). Ekstaza na widowni sięga wtedy zenitu, słychać oklaski, tupot i dzikie piski, których nie można, ba, których już nikt nie próbuje opanować.

Z obserwacji wynika, że to nieprawda, różnica między dramatem a komedią polega jedynie na reakcji widza. We współczesnym teatrze aktorzy śmieją się razem z widownią, co okazuje się bardziej skuteczne.

Znajomy poprosił mnie, abym zrobił montaż pewnego spektaklu. To nic nowego. Ha ha, śmiałem się, bo przez telefon wspomniał, że jest to zadanie właśnie dla mnie. Dlaczego się śmiałem? Nie dlatego, żebym się cieszył. Z moim doświadczeniem wiem, że należy w takich sytuacjach być ostrożnym. Schlebianie w szołbiznesie oznacza nadchodzące kłopoty.

I rzeczywiście. Po oglądnięciu materiału, który został zarejestrowany z trzech kamer okazało się, że… jest źle i nie bardzo jest co montować. Nagrywali ponoć ludzie z jakiejś telewizji, lecz mam wrażenie, że kamery, którymi kręcili, mieli pierwszy raz w ręku (kamery, z których każda była znacząco inna, o innym obrazie). Trudności z trafieniem w aktora, prowadzeniem go podczas ruchu, nauka obsługi dźwigienki zoomu czy szukanie ostrości podczas widowiska (!). W dodatku fakt, że całość została nagrana zupełnie monofonicznie – po prostu tylko jeden kanał, podczas gdy drugi jest głuchy. No i niezliczona ilość drobnych ujęć, nawet takich 2-4 sekundowych; a najbardziej deprymujące jest to, że kiedy wreszcie coś ciekawego zaczynało się dziać w kadrze, to kamerzysta… przerywał ujęcie. Jak to wszystko ustawić w czasie? Jak rozpoznać, w którym momencie jestem, albo porzucić próbę synchronizacji i sklecić montaż zupełnie nie przejmując się tym, jak było naprawdę?

Oddzwaniam więc i mówię, że połowa ujęć jest z miejsca do wyrzucenia, że montaż tego do dłubanina, z której i tak nic dobrego nie wyjdzie. „Wiem o tym” – słyszę w słuchawce – „ale to nagranie to jedyna moja nadzieja”. No tak, tutaj stary dobry znajomy ma rację, że zadzwonił do mnie.

Doszło do tego, że muzyka z jednej ze scen krąży mi w głowie i nie chce opuścić. Scena jest oparta na starym pomyśle – to taneczna pantomima, w której jedna postać steruje drugą tak, jak animator steruje marionetką. To nic nowego, motyw stary jak świat. Ale nie sam pomysł decyduje o powodzeniu, tylko jego niepowtarzalne, szczere wykonanie. Przez tych, a nie innych aktorów, którzy tak a nie inaczej, z całym zaangażowaniem, uruchamiają swoją wrażliwość.

Wyobraźmy sobie teraz: jesteśmy w teatrze, na scenie grana jest komedia lub farsa – słowem spektakl rozrywkowy.

Otóż stanowczo sprzeciwiam się temu, by zadowolenie widza mierzyć głośnością jego śmiechu. I w konsekwencji – by jakość gry aktorskiej mierzyć poprzez prosty pomiar decybeli rechotu na widowni.

Sprzeciwiam się sposobowi rozumowania – skoro się nie śmieją (a np. wczoraj się śmiali), to znaczy, że aktor robi coś nie tak, gra kiepsko itd.

Sprzeciwiam się też modyfikowaniu gry aktorskiej na podstawie wskazówki decybelomierza. Że skoro się nie śmieją, albo śmieją się słabo, to trzeba coś zmienić.

Sprzeciwiam się przekonaniu, że skoro widz zapłacił za bilet na farsę, to na pewno chce się śmiać salwami, trzymając się za brzuch i nie mogąc złapać oddechu. I że w takim razie ten śmiech trzeba mu wydrzeć z gardła wszelkimi sposobami, i że jeśli mu się tego nie zrobi, to będzie niezadowolony, rozpowie znajomym, że spektakl był kiepski, że aktorzy się nie starali, a nawet zażąda zwrotu za bilety.

Mój sprzeciw wywodzę nie tylko na podstawie osobistych doświadczeń, ale również obserwacji. Na przykład – im bardziej inteligentny ktoś, kogo znam, tym śmieje się ciszej. Mój znajomy, super mózg, który jednym ruchem otrzymał stanowisko kierownicze w dziale informatycznym ogólnopolskiej firmy – śmieje się zupełnie bezgłośnie. Inny znajomy, świetny muzyk, nie śmieje się „zewnętrznie” prawie w ogóle, robi tylko pewien specyficzny grymas twarzy; znam go i wiem, że właśnie wtedy jest rozśmieszony „do rozpuku”.

Może nie będę przytaczał przykładów na przeciwnym biegunie. Powiem krótko – są ludzie, którzy wprost ryczą ze śmiechu, co więcej – z byle czego. Pamiętam pewną wycieczkę szkolną, która przemilczała prawie cały spektakl Mayday. Zaśmiała się tylko wtedy, kiedy aktorka na scenie potknęła się o dywan. Gdyby więc kierować się preferencjami widowni, należałoby, w tym przypadku, spektakl oprzeć na potknięciach, uderzeniach głową w żyrandol, pokazywaniu języka i pewnie bogatemu (a w zasadzie ubogiemu) repertuarowi wulgaryzmów. 

Spodziewam się, że mój sprzeciw nie musi być przyjęty. Tak naprawdę to ja się mało znam, w dodatku nie mam żadnych papierów, które mogłyby podeprzeć moje sprzeciwianie się. Tak sobie tylko myślę, na mój inżynierski rozum.